شرایط ناخواستۀ، ایجاد شده در یکی دو ماه گذشته، کلاس‌های درس و آموزش حضوری را تعطیل و آموزش برخط (آنلاین) را به‌سرعت جایگزین آن کرد. این تغییر ناگهانی، در مواردی، مشکلاتی را برای مراکز آموزش مهندسی، استادان و دانشجویان به‌وجود آورد. در برخی مراکز، شرایط و امکانات این نوع آموزش برقرار نیست. در مواردی، اعضای هیات‌علمی آمادگی این نوع آموزش را ندارند و بالاخره باید از برخی از دانشجویان نام برد، که دورکاری آموزشی را جدی نمی‌گیرند. متاسفانه هنوز این امکان به‌وجود نیامده که با نظرخواهی و گردآوری اطلاعات، میزان رضایت طرف‌های ذینفع، از این روش جدید، ارزیابی شود.

در چند سال گذشته، و قبل از شروع بحران کرونا، تعداد قابل توجهی از مراکز آموزش مهندسی ایران دوره‌های کارشناسی مهندسی کاملا برخط را، راه اندازی نمودند. این در حالیست که در کشورهایی که آموزش برخط پیشرفت‌های زیادی نموده و گسترش فراوانی داشته است، کمتر دوره کارشناسی مهندسی را می‌توان یافت که منحصرا به‌صورت برخط ارایه شود. این امر در درجه اول به‌دلیل اهمیت فعالیت‌های آزمایشگاهی در همۀ دوره‌های کارشناسی مهندسی است. به همین دلیل بوده است که تنها چند ماه پیش اولین برنامۀ آموزش کارشناسی مهندسی، که کاملا به صورت برخط اجرا می‌شود، توانست از موسسه ارزشیابی آموزش مهندسی آمریکا (ابت)، گواهی ارزشیابی و تایید صلاحیت بگیرد..

در شرایطی که آموزش برخط، و متکی به فناوری‌های نوین، می‌رود تا به‌روش غالب در آموزش بسیاری از رشته‌های دانشگاهی بدل شود، آگاهی از پژوهش‌هایی که در دنیا، در مورد آموزش برخط مهندسی صورت گرفته، کمک بسیار به اجرای بایسته آن در کشور خواهد نمود. در مقالۀ «آموزش برخط مهندسی»، که در تابستان 1398 در فصلنامه آمورش مهندسی ایران به‌چاپ رسیده، وضعیت آموزش برخط مهندسی در کشورهای پیشرفته و کشور ما، قبل از شروع بحران کرونا، مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی برای بالابردن کارایی آموزش برخط مهندسی در سطح ملی، ارائه شده است(اینجا).

کسانی که علاقمند به آگاهی از تاریخچۀ آموزش از راه دور در کشور، به‌ویژه تجربۀ ارزندۀ دانشگاه آزد ایران هستند، که در سال 1398 به فعالیت آن خاتمه داده شد، می‌توانند به مقالۀ «واکاوی یک تجربه در آموزش از راه دور، دانشگاه آزاد ایران (سابق)»، که در بهار 1398 در فصلنامۀ آموزش مهندسی ایران به‌چاپ رسیده، مراجعه نمایند (اینجا). 

در شرایط خاصی که به‌وجود آمده، بسیار کارساز خواهد بود که آن‌دسته از اعضای هیات علمی، که با آغاز بحران کرونا، و یا پیشتر از آن، آموزش برخط مهندسی را تجربه کرده‌اند، چالش‌ها و دستاوردهای خود را با دیگر همکاران، به‌اشتراک بگذارند.

ح. م. اسفند 1398